1: Safir size hiç wagt yzda galmaýan synp duýgusyny berýär
Safir we ýakut şol bir "korunduma" degişlidir we gadymy döwürlerden bäri dünýäniň dürli medeniýetlerinde möhüm rol oýnapdyr. Wepalylygyň, paýhasyň, yhlasyň we hoşniýetliligiň nyşany hökmünde ýakut ýakasy gadymy döwürlerden bäri kazyýet begleri tarapyndan giňden söýülýär we nikanyň 45 ýyllygy üçin ýadygärlik daşydyr.
Ýakut bilen deňeşdirilende, ýakut reňkine örän baýdyr. Şaý-sepler dünýäsinde gyzyl korunddan başga-da ýakut diýilýär, korund gymmat bahaly daşlaryň beýleki reňklerine sapfir diýilýär. Bu gün ilki bilen gök sapfiriň reňk klassifikasiýasyna düşünmek üçin sizi alýaryn.
01 / mekgejöwen gök
Mekgejöwen (çepde)
Mekgejöwen gök sapfir (sagda)
Mekgejöwen gök sapfir, mekgejöwen gülüne gaty meňzeş bolany üçin şeýle atlandyrylýar. "Mekgejöwen gök", ýokary hilli gymmat bahaly daş reňkleri bilen manydaş ýakutlara "kepderi gany" diýilýän zady ýakut ýakmakdyr. Inçe mekgejöwen gök ýakut, baý, birneme gyrmyzy gök; Closelyakyndan göz aýlasaňyz, içinde mahmal dokumasynyň bardygyny hem görüp bilersiňiz.
Mekgejöwen gök sapfir arassa reňk, ýumşak ot reňki we seýrek önümçilik, ýakut pudagynda seýrek duş gelýän gymmatlykdyr.
02 / Tawus gök
Mekgejöwen (çepde)
Mekgejöwen gök sapfir (sagda)
Tawus gök ýakut we tawus gök
"Cuixian, Feifeng Yuhuang dünýä gelse, çeňňek söýgi Yanan." Şri-Lankada şeýle ajaýyp ady bolan sapfiriň ýerli önümçiliginiň bir bölegi bar: tawus gök ýakut. Olaryň reňki elektrik gök öwüsýän tawusyň ýeleklerine meňzeýär, şonuň üçin adamlar haýran galýarlar.
03 / Mahmal gök
Mahmal göküň açyklygy nepisligi görkezýär
Mahmal mawy sapfir soňky ýyllarda pudak tarapyndan gözlenipdi, reňki gök kobalt aýna ýaly güýçli we mahmal mahmal görnüşi adamlara ajaýyp we ajaýyp täsir galdyrýar. Bu sapfir esasan Şri-Lankada, Madagaskarda we Kaşmirde öndürilen mekgejöwen gök sapfiriň gelip çykyşyna meňzeýär.
04 / Royal Blue
Korol gök ýakut monjugy
Mekgejöwen gök adamlara ýyldyzly moda oturylyşygy duýgusyny berýän bolsa, şa mawy ajaýyp we ajaýyp şa toýuna meňzeýär. Korol gök gadymy döwürlerden bäri dürli ýurtlaryň şa maşgalasy tarapyndan giňden halanýan baý we doýgun çuň gökdir. Mýanma şa gök sapfiriň möhüm çeşmesidir, ýöne soňky ýyllarda dag magdanlarynyň kem-kemden giňelmegi bilen Şri-Lankanyň Madagaskar şäheri hem gök mawy sapfir öndürip başlady.
05 / Indigo gök
Safir, indigo boýagy ýaly, pes we saklanýar
Indigo uzyn taryhy bolan boýagdyr we häzirki wagtda esasan denim matalaryny boýamak üçin ulanylýar. Indigo has gara reňkde we birneme pes doýgunlykda, bazar bahasy hem birneme arzan. Indigo ýakut köplenç bazaltda, Hytaýda, Taýlandda, Madagaskarda, Awstraliýada, Nigeriýada we beýleki ýerlerde bu reňkli sapfir öndürilýär.
06 / Twilight Mawy
gadymy döwürlerden bäri Mýanma şa gök sapfiriň möhüm çeşmesidir, ýöne soňky ýyllarda dag magdanlarynyň kem-kemden giňelmegi bilen Şri-Lankanyň Madagaskar şäheri hem gök mawy sapfir öndürip başlady.
05 / Indigo gök
Garaňky gök ýakut
Garaňky düşen kiçijik gök ýakutda, gün ýaşandan soň tükeniksiz asmany öz içine alýan ýaly. Indigo bluestones ýaly, Twilight bluestones bazaltdan gelip çykýar we esasan Hytaýda, Taýlandda, Kamboja, Awstraliýa, Nigeriýa we ş.m. öndürilýär.
2: Safirler nähili toparlara bölünýär?
Safir we ýakyn ýakyn ýakut korund mineral görnüşlerine degişlidir. Gemmologiýada "görnüşler" kesgitlenen himiki formula we belli bir üç ölçegli gurluşy bolan mineral.
"Dürli" mineral görnüşleriň kiçi toparydyr. Korundyň (mineral) dürli görnüşleri bar. Bu görnüşleriň köpüsi sapfir ýaly seýrek ýa-da gymmatly däl. "Korundum" täjirçilik abraziw serişdesi hökmünde ulanylýan korundyň umumy görnüşidir. Köne gazon oturgyjynyň alýumin ýüzi okislenen bolsa, inçe gatlak gatlagy bilen örtülip bilner.
Korundyň dürli görnüşleri reňk aýratynlyklary, aýdyňlygy, içki aýratynlyklary we optiki hadysalary bilen tapawutlanýar. Dürli korund hökmünde ýakut gyzyl reňkden başga ähli reňklerde bolýar. Aslynda ýakut gyzyl sapfir, sebäbi olar birmeňzeş korund görnüşine, diňe dürli görnüşlere degişlidir.
Safir we ýakut ikisi hem alýumin oksidiniň (Al2O3) bir görnüşi bolan korunddyr. Corundum adaty kristal gurluşyna eýe bolup, atom derejesinde nagyşlary gaýtalamak arkaly emele gelýär. Kristal minerallar, gaýtalanýan atom birlikleriniň simmetriýasyna görä bölünen ýedi dürli kristal ulgamyna görä bölünýär.
Corundum üçburç kristal gurluşyna eýe we diňe alýumin we kisloroddan durýar. Ösmegi üçin kremniýsiz gurşaw gerek. Silikon ýer gabygynda gaty ýaýran element bolansoň, tebigy korund gaty seýrekdir. Iň arassa korund reňksiz we aç-açan bolup, ak sapfir emele getirýär. Diňe yz elementleriniň goşulmagy bilen korund reňk älemgoşaryna eýe bolýar.
Gök sapfirlerdäki gök reňk kristalyň içindäki mineral titandan gelýär. Safirde titanyň konsentrasiýasy näçe ýokary bolsa, reňk doýýar. Reňkleriň aşa köp bolmagy gök sapfirleriň islenmeýän we daşyň bahasyny arzanladýan garaňky ýa-da aşa garaňky täsirine sebäp bolup biler.
Gök sapfirler aşakdaky elementleriň yz mukdaryny hem talap edýär:
1 - Demir. Korundda ýaşyl we sary sapfir öndürýän we titanium bilen garylyp, gök sapfir öndürmek üçin demir elementiniň yzlary bar.
2 - Titan. Safirleriň sary reňkiniň iki dürli sebäbi bar. Iň ýaýran sebäp, demir elementidir. Umuman, demiriň konsentrasiýasyny ýokarlandyrmak reňkiň doýgunlygyny ýokarlandyrýar. Titan yz elementi, sary sapfirleriň islenmeýän ýaşyl reňkler ýaly görünmegine sebäp bolýar, iň gymmatly daşlar bolsa titandan az. Sary sapfirler ýeriň içindäki pes radiasiýa ýa-da laboratoriýa täsir edýän radiasiýa bilen tebigy reňklenip bilner. Laboratoriýa-sintezli sapfirler zyýansyz we radioaktiw däl, ýöne reňkiniň ýylylyga we ýagtylyga täsir etmeginden belli bolýar. Şol sebäpli sarp edijileriň köpüsi olardan gaça durýarlar.
3 - Hrom. Gülgüne sapfirleriň köpüsinde hromyň yzlary bar. Hromyň gaty ýokary konsentrasiýasy ýakut öndürýär, pes konsentrasiýalary bolsa gülgüne sapfir öndürýär. Kristal gurluşda titanyň yz elementleri hem bar bolsa, sapfir has gyrmyzy-gülgüne reňk alar. Paparaça we mämişi sapfirler demiriň we hromyň bolmagyny talap edýär.
4 - Wanadim. Mawy sapfirler reňkini mikro vanadiniň yzyndan alýar. Bu element Skandinaw hudaýy Freýja üçin gadymy Norwegiýanyň ady Wanadisiň adyny göterýär. Wanadiý takmynan 65 mineralda we gazylyp alynýan ýangyç ýataklarynda tebigy ýagdaýda ýüze çykýar we ýer gabygynyň iň köp 20-nji elementidir. Safirleriň gyrmyzy reňki az mukdarda vanadiý arkaly emele gelýär. Köp mukdarda sapfiriň reňkiniň üýtgemegine sebäp bolýar.
3: Reňkli sapfirler - sapfirler gökden has köp
Safir, iňlis dilinde gaty gowy ady bar - Supphire, ýewreýçe "sappir", "kämil zat" manysyny berýär. Onuň barlygy henizem syr bolup galýar, ýöne azyndan 2500 ýyl bäri gazylyp alynýan korund gymmat bahaly daşlary öndüriji Şri-Lankanyň ýazgylaryna serediň.
1. "mekgejöwen" sapfir
Elmydama gök hazynanyň iň gowusy hökmünde tanalýardy. Çuň gök öwüsýän gyrmyzy reňkli we mahmal özboluşly gurluşy we daşky görnüşi berýän "mekgejöwen" gök reňkli arassa açyk, owadan we asylly, seýrek sapfir görnüşidir.
2. "şa mawy" ýakut
Şeýle hem sapfiriň asyllysy, esasanam Mýanmada öndürilenler. Reňki gyrmyzy reňkli açyk gök, baý çuň, asylly we sypaýy häsiýetli, sebäbi şa gök ýakut reňkiniň reňkiniň, konsentrasiýasynyň, doýgunlygynyň ep-esli talaplary bar, şonuň üçin satyn alanyňyzda ygtybarly abraýly laboratoriýa şahadatnamasyny gözläň.
3. gyzyl lotos ýakut
"Padma (Padparadscha)" sapfir diýlip hem tanalýan, "Papalaça" sapfir hökmünde terjime edilen. Padparadscha sözi mukaddesligi we ýaşaýşy aňladýan we dini ynanýanlaryň ýüregindäki mukaddes reňk bolan gyzyl lotos reňki bolan Sinhal "Padmaraga" sözünden alnan.
4. gülgüne ýakut
Gülgüne sapfir soňky ýyllarda iň çalt ösýän gymmat bahaly daş görnüşleriniň biridir we Japanaponiýada we ABŞ-da sarp edijiler muňa uly höwes görkezdiler. Gülgüne sapfiriň reňki ýakutdan has ýeňil we reňk doýgunlygy gaty ýokary däl, näzik açyk gülgüne görkezýär, ýöne gaty baý däl.
4.Sary ýakut
Sary sapfir, sapfir bilen altyn erginlerine degişlidir. Bu garyndy şaý-sepler we şaý-sepler ýasamakda köplenç ulanylýar, sebäbi onuň metal ýalpyldawuklygy we gymmat bahaly daşyň gözelligi birleşip, özboluşly dizaýny emele getirýär. Safir gemologiýada örän gymmatly daş hökmünde kabul edilýär we şaý-sepler, sagatlar we bezegler ýasamakda köplenç ulanylýar. Safir daşlary lazer tehnologiýasy we optoelektronika ýaly önümçilik maksatlary üçin hem ulanylyp bilner
5: Ruby, alýumin oksidi diýlip hem bilinýän mineral korundyň gyzyl görnüşidir. Baý reňki, gatylygy we parlaklygy sebäpli iň gymmatly daşlardan biridir.
6: Gyrmyzy ýakut
Mawy sapfir gaty syrly we asylly reňk, öwüşgin we romantika bilen doly, adatdan daşary, käbir adamlaryň aňy gaty ýokary, gyrmyzy sapfir ýalydyr.
Iş wagty: Dekabr-06-2023